Cá cóc thuộc họ cá chép, vảy bạc lấp lánh, mình dài và hơi dẹp. Trong thiên nhiên cá lớn trung bình từ 0, 5kg đến 5 kg hoặc lớn hơn. Chúng thích nghi với điều kiện nước chảy mạnh và có tập tính di cư sinh sản. Loài cá này xuất hiện nhiều nhất trên các sông lớn miền Tây Nam bộ. Bà con ngư dân thường khai thác bằng chài, lưới, đáy, câu hoặc chất chà, nhưng phải là những tay lão luyện mới có thể đánh bắt vì chúng thích ở những nơi sông sâu, nước chảy, đặc biệt là các bờ vực. Đáng tiếc, do nạn săn bắt ráo riết mà hiện nay cá cóc đã trở thành đặc sản quý hiếm, giá lúc nào cũng cao gấp đôi các loài cá khác.

Khi nấu chín cá cóc có màu trắng, thịt dẻ, chắc, ít xương, mùi vị thơm, ngon, béo và ngọt, hấp dẫn nhất là phần đầu, ít có thứ cá nào sánh kịp. Các nhà hàng thường chế biến cá cóc thành nhiều món ngon độc đáo như cá nướng, cá hấp, cá kho nước dừa… đặc biệt là nấu lẩu (canh chua). Cá cóc tuy mùa nào cũng có, nhưng ngon nhất là vào mùa nước nổi, cá mập béo nhờ thức ăn dồi dào.

Muốn làm món canh chua cá cóc, trước hết chúng ta nên chọn cá còn tươi sống, làm sạch nhớt, để nguyên vảy, cắt kỳ, mổ bụng, cắt ra thành khoanh và để cho ráo trước khi nấu. Nếu cá to trên 1kg, các đầu bếp thường chọn đầu cá để nấu riêng, vừa ngon vừa béo. Cá cóc, ngon nhất là nấu với cơm mẻ hoặc me non và nêm nếm sao cho vừa ăn, vừa chua cay và ngọt dịu. Đặc biệt, món canh chua cá cóc không thể thiếu sả, ớt, mò om hoặc ngò gai, cà chua và đậu bắp. Chính các loại rau này ngoài mùi vị thơm ngon, kích thích vị giác, nó còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và tiêu thực.

Trong cái chua thanh, dìu dịu và quyến rũ của cơm mẻ hòa quyện với chất ngòn ngọt của cá và hương nồng của rau, vị cay cay của ớt bốc lên phưng phức, ngạt ngào mùi vị quê hương làm ta không sao quên được thứ đặc sản của vùng sông nước.

Canh chua cá cóc vừa là món ăn chính trong bữa cơm nhưng cũng có thể ăn kèm với bún. Nước chấm đúng điệu nhất là nước mắm hòn nguyên chất. Mỗi loài cá đều có hương vị đặc trưng và cách chế biến cũng khác nhau. Riêng món canh chua, chúng ta không chỉ ăn bằng miệng mà còn bằng mắt và mũi. Chỉ cần một làn khói mỏng bốc lên từ cái mùi thanh tao dìu dịu của cá hòa quyện cùng thứ nước chua – cay thơm phức cũng đủ làm cho người ăn háo hức vì mùi vị cứ quấn quýt mãi bên ta.

Sưu tầm